ACT
Behandelingen

LET OP: We hebben uitsluitend plek voor Basis GGZ. (Lees hier meer)

Behandelingen

ACT

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een vorm van Cognitieve Gedragstherapie (CGT) die actief en doelgericht is. Met ACT (vertaling van doen/acteren in het Engels) kijken we niet naar hoe u meer controle kunt krijgen over hoe u zich voelt, maar juist hoe u om kunt gaan met het géén controle hebben. Dit veroorzaakt veel psychologische stress; machteloos voelen en geen controle hebben. U leert met ACT te kijken naar hoe u uw leven zinvol kunt invullen ondanks de onvermijdelijke negatieve dingen in het leven. Uitgangspunt is dat u in uw dagelijks leven oefent met wat u leert in de sessies.

We hebben niet zo veel controle als we denken: Accepteer het!

Het idee achter ACT is dat we veel minder controle hebben over wat we denken, voelen en meemaken dan we denken. Dit staat haaks op veel overtuigingen van ons huidige leven. We zijn namelijk juist heel veel bezig met controle krijgen en ons goed voelen. We zoeken werk dat we leuk en betekenisvol vinden, willen een fijne relatie, leuke vrienden en een tof leven. We oefenen met ontspanning en nemen voldoende tijd voor onszelf. De boekenwinkels liggen vol met boeken over hoe je meer zen kunt zijn en meer succesvol – hoe je meer kunt doen in minder uren. Allemaal zodat je meer happy bent.

En…? Werkt het altijd? Nee, soms niet. Soms laten onze controletechnieken ons in de steek en we voelen ons gewoon kaa uu tee. 

Een psycholoog die met ACT werkt helpt u om hier anders naar te kijken. Sommige negatieve ervaringen – ook depressieve gevoelens of angsten – zijn niet te vermijden en horen bij het leven. En sterker nog, hoe meer we ons proberen te verzetten hiertegen, hoe meer we vast komen te zitten in het gevecht ertegen. Dit heet Acceptance. Dit is niet per se fijn; in een ACT behandeling worden gevoelens soms eerst heftiger. Dit komt omdat u bewust datgene opzoekt wat u gewend bent om te controleren of vermijden. Het nut hiervan is om te onderzoeken wat het echt met u doet, en om te ervaren dat u het kunt dragen.

Accepteren betekent niet dat je je er maar bij neerlegt, maar wel dat je het gevecht met het negatieve staakt. Als negatieve gevoelens een golf in zee zijn, kun je je suf vechten om die golf tegen te houden of blijven staan en het gewoon over je heen laten komen. En, zoals dat gaat met golven, negatieve gevoelens rollen ook voorbij. Soms is het gevecht tegen die golf juist hetgeen wat het ondragelijk maakt.

We zijn niet wat we denken

Behalve het toelaten van het negatieve, leert u met ACT afstand te nemen van gedachten. Gedachten ontstaan vaak spontaan, maar gek genoeg gaan we vaak wel met gedachten om alsof ze de waarheid zijn. Bovendien baseren we wat we doen ook vaak op een gedachte die we hebben. “Ik ‘moet’ dingen op een bepaalde manier doen”, en “ik kan dat niet”. Logisch, denkt u, maar misschien is het niet altijd logisch. Vaak zijn gedachten namelijk nog een manier om controle te houden over hoe iets zal lopen of hoe u zich zal voelen. Maar zoveel controle hebben we stiekem helemaal niet, en belangrijker nog, soms zijn het juist die gedachten die ons belemmeren om dingen te doen die voor ons belangrijk zijn. Met ACT leert u afstand te nemen en gedachten te zien voor wat ze zijn: gewoon gedachten. Naast die gedachten bent u er zelf ook nog. Dan lukt het bijvoorbeeld, om op een nieuwe collega af te stappen, terwijl u denkt “Ik ben verlegen”.

De ACT methode kiest ervoor om zich met name te richten op gedrag, want dat is uiteindelijk wat er echt is. Met gedrag kunnen we dingen bereiken die belangrijk zijn voor onszelf. Dat kan met gedachten en gevoelens veel minder. Niemand heeft ooit een prijs gekregen voor de mooiste gedachten, en niemand is ooit ontslagen omdat hij zich angstig voelde. We worden wel beloond of afgerekend op basis van het gedrag dat we laten zien. Wat doet u met die mooie gedachten, en wat doet u met die angst? Dit betekent niet dat er in de therapie geen ruimte is voor gevoelens en gedachten, maar we kijken er anders naar dan u wellicht gewend bent.

Leven volgens uw waarden

De tweede belangrijke pijler van ACT is Commitment. De vraag die we ons hierbij stellen is dit: Missen we door het vechten met het negatieve (controle houden) niet heel veel kansen om te doen wat echt belangrijk voor ons is? Als we kunnen accepteren dat het leven soms rot voelt, en bereid zijn om dat te ervaren, kunnen we makkelijker onze focus verleggen naar wat echt belangrijk voor ons is. Volgens ACT doen we dat met onze waarden. Een waarde is iets dat u echt belangrijk vindt in het leven en is meer een richtingaanwijzer dan een regel. Voorbeelden van waarden zijn: betrouwbaarheid, toewijding, vrijheid, vriendschap. En, met de focus op gedrag, vragen we ons binnen ACT af: hoe kan ik laten zien dat dit mijn waarden zijn? Waarden kun je ook op heel veel verschillende manieren invullen en in alle situaties toepassen. Bovendien zijn ze zelf gekozen – u bent de enige die bepaalt wat uw waarden zijn. Dit is in het begin misschien onwennig, maar uiteindelijk geeft het heel veel kracht en zelfvertrouwen. Als we leven volgens onze waarden kunnen we het eigenlijk niet fout doen.

Een waardevol leven leiden

De onderwerpen die worden behandeld binnen ACT maken allemaal deel uit van een groter geheel, namelijk psychologische flexibiliteit. Als we psychologisch flexibel zijn, laten we controle gemakkelijker los. U kunt flexibeler omgaan met situaties en bent flexibeler met uzelf. Als u iets belangrijk vindt, komt u wel eens in een situatie waar u tegen de stroom in beweegt of moeilijke keuzes moet maken. Zo is de cirkel weer rond en komt u terug bij het accepteren van het negatieve. Wanneer u dit kunt, krijgt u er veel waardevolle ervaringen voor terug.

Voor wie en bij welke problemen?

Acceptance and Commitment Therapy blijkt heel goed aan te sluiten bij de belevingswereld van (jong-)volwassenen, studenten en starters.

ACT werkt goed bij klachten waar negatieve gedachten, slapeloosheid en concentratieproblemen een grote rol spelen. Dit komt voor bij mensen met een milde tot matige depressie en bij mensen die vaker in hun leven te maken hebben gehad met depressieve perioden, Daarnaast werkt ACT bij angsten van verschillende aard, zoals sociale angst, enkelvoudige fobie, of piekerstoornis (gegeneraliseerde angststoornis). Ook bij chronische lichamelijke pijn werkt deze therapievorm goed. Pijnklachten zullen erdoor kunnen verminderen. Algemene spanningsklachten en ook mensen met burn-out klachten kunnen echt verbeteren door deze therapievorm.

Kennismaken met ACT

In deze YouTube animaties wordt ACT uitgelegd.

In deze animatie wordt ACT uitgelegd aan de hand de metafoor: Het hoofd als een ‘verhalenmachine’. Het laat je zien hoe gedachten je normale leven kunnen belemmeren, als je al je aandacht erop richt.

In dit tweede filmpje wordt ACT uitgelegd aan de hand van een buschauffeur: de bus stelt het hoofd voor van de buschauffeur en de passagiers gedachten en gevoelens die hij vaak heeft en die hij voor waar aanneemt. Totdat de hoofdpersoon dat niet meer doet. De passagiers zijn er nog en laten zich soms horen, maar de buschauffeur neemt het niet meer voor waarheid aan.

Waar

ACT kan op de volgende locaties worden ingezet: Oudewater, Waddinxveen, Montfoort, Woerden, Gouda, Schoonhoven, Reeuwijk.

ACT in groepsverband

In een groep is het veilig luisteren naar andere mensen met dezelfde problemen. Je voelt je daardoor minder alleen. Je krijgt steun van elkaar en ook leer je hoe de andere deelnemers omgaan met dezelfde soort problemen. Groepstherapie kan hoop voor de toekomst bieden en helpen beter leren om te gaan met uw problemen. De wisselwerking tussen de deelnemers onderling, is een belangrijke factor. Voor iedereen is het deelnemen in een groep erg spannend. Onze therapeuten hebben veel aandacht voor de veiligheid van elke deelnemer. De ervaringen zijn bij alle deelnemers, na het wennen in de eerste bijeenkomsten, tóch positief. Vaak wil een groep, na afronding nog een extra bijeenkomst!
De ACT groep wordt 8x op vrijdagmiddagen gegeven. De locatie is in november 2023 in Oudewater en in januari 2024 in Woerden.

Cliëntervaring Zorgkaart Nederland

“het gehele traject is prima verlopen en er zijn goede resultaten behaald. Ik ben zeer tevreden.”
Locatie Waddinxveen | cijfer 9,7 op 27 maart 2023